Şairler dünyayı şiirce anlatan ve biz okurları duygularıyla sarıp sarmalayan kişilerdir. Hemen hepimiz onların bir dizesini alıntılayıp günümüze ve yaşamımıza yön veririz. Şairlere de sözcüklerin yetmediği zamanlar olur. Gürül gürül akan, çağıl çağıl gelen o duyguların sadece sözcükle taşınamadığını, işin içine rengin de girmesi gerektiğini düşünen şair, eline bu kez fırçasını, boyasını alır ve “duygularını” biçimlendirir.
Kimi zaman şiirinin yansımasıdır bu çizimler kimi zaman genel anlamıyla şiir dünyasının yansıması… Şairlerin en güzel resmi de kitaplarının içlerine yaptıkları resimlerdir tabii ki. Kitap kapağını anlamlandırdığı gibi o sayfadaki şiiri de coşturur.
Dr. Necmi Sönmez, bu duygu aktarımının önemini yakalayınca şairlerin resimlerinin peşine düşmüş. Onları bir araya getirmiş. Tevfik Fikret’ten Nâzım Hikmet’e, “klasik resim” diyebileceğimiz resimler yapanlardan tutun da Arif Dino’dan İlhan Berk’e, Orhan Veli’den, Metin Altıok’a, Turgay Kantürk’ten Anita Sengezer’e daha bir soyut ama aynı oranda daha duygulara seslenen resimleri toplayıp sergilemiş.
Ah bu pandemi!
Çok daha önce açılması planlansa da pandemi nedeniyle ancak 19 Ekim 2021 – 3 Şubat 2022 tarihleri arasında Antalya’da izleyiciye ulaşan sergi, bu kez İstanbul Büyükşehir Belediyesi Saraçhane Sergi Salonunda açıldı. 22 Mart – 21 Haziran arasında (dikkat ettiniz mi, geceyle gündüzün eşit olduğu günden günün en uzun olduğu güne dek) sanatın o kendine özgü, alabildiğine şeffaf, alabildiğine adil ve en az bir o kadar da barışçı dünyasını yansıtacak.
Sıradan günlük yaşam…
Antalya’da yer almasına karşın İstanbul’da sergilenmeyen Engin Turgut -neden katılmamış acaba- yerine Sevinç Çalhanoğlu ile İBB Atatürk Kitaplığında yer alan şairlerin kitaplarının ilk baskılarından bir seçki de var.
1950’lerden sonraki şairlerin resme daha bir düşkün olduğu görülüyor. Orhan Veli, Oktay Rifat, Cemal Süreya, İlhan Berk hep çizmişler. Klasik resim yaklaşımından çok sıradan bir günün izlerinin yansıması sanki resimleri... Ressam olmadığı için “iyi resim” yaptığını iddia eden şairin kendisini mutlu etmesi denli önemli bir duygu aktarımı çizdiği...
Evet, iyi resim şairlerin yaptıkları. Evet, birçok teknik hata, yanlış ve/veya bozukluk bulabilirsiniz, ama hepsi, istisnasız hepsi şairin şiir dünyasından çıkıp somutlandığı çalışmalar. Sahi, bir fal okuma gibi düşünün… Şimdi yazarken geliyor aklıma, gezerken hiç öyle düşünmemiştim… Nasıl fincandaki telveye bakıp da remil atılıyorsa, şairlerin resimlerine bakarak da duygular okunabilir, geleceğin yolu izlenebilir.
Akan ulu ırmak…
Serginin girişinde, Nâzım Hikmet’in, “bizim zanaatları düşünüyorum şiirciliği, resimciliği, çalgıcılığı filân düşünüyorum ve anlıyorum ki / bir ulu ırmak akıyor insan eli ilk mağaraya ilk bizonu çizdiğinden beri / sonra bütün çaylar yeni balıkları yeni su atları yeni tatlarıyla dökülüyor onun içine ve kurumayan uçsuz bucaksız akan bir odur” sözleri karşılıyor ziyaretçileri. Haklı olarak yönünü belirliyor serginin. Çok başarılı bir sergi… Bir eksiği var sanki, katalog hazırlansaydı keşke. En azından broşürde birkaç görsel yer alsaydı…
Bilmez mi, bilir tabii…
Fahrelnisa Zeyd ve İlhan Koman sözlüklerinin de yazarı Küratör Dr. Necmi Sönmez, yazısında Nâzım Hikmet demiş, ama broşürde ve yukarıda alıntıladığım aktarımının altında, şairin o hiç kullanmadığı, zorunluluk olduğu için –hatta eşini kendi yerine nüfus idaresine gönderip de “anlamı olmayan bir sözcük olsun” dediği biliniyor- soyadı yazılı…
Bir anlamı olmalı… Dr. Sönmez bu ayrıntıyı bilir muhakkak, ama nedenini sormadan da geçemiyorum.
Sergilenen Münevver Andaç portresinin altında NHR imzası var. O da ilginç kuşkusuz. Edebiyat tarihçileri, Nâzım Hikmet araştırmacıları, ilgili akademisyenler bizleri bilgilendirirler umarım.
Şairler Neden Resim Yapar
Küratör Dr. Necmi Sönmez
Tevfik Fikret, Arif Dino, Nâzım Hikmet, Orhan Veli, Oktay Rifat, İlhan Berk, Metin Eloğlu, Cemal Süreya, Metin Altıok, Oruç Aruoba, Lale Müldür, Zafer Şenocak, Turgay Kantürk, Sami Baydar, Achim Wagner, Anita Sengezer, Hicran Aslan, Sevinç Çalhanoğlu
İBBSaraçhane Sergi Salonu
21 Haziran 2022'ye kadar,
Salı-Pazar günleri 10.00-16.00 saatlerinde gezilebilir
