Birleşik Metal İşçileri Sendikası, Türk Metal Sendikası ve Öz Çelik-İş sendikasının Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile yürütecekleri ve Türkiye’nin en büyük iş kolu sözleşmesi olma niteliğinde olan toplu iş sözleşmesi dönemi başlıyor.
Metal iş kolunun en büyük toplu iş sözleşmesi 3 işçi sendikasının örgütlü olduğu 247 işyeri ve işletmede değer üreten yaklaşık 185 bin metal işçisini kapsıyor.
Birleşik Metal-İş’in teklifi
Birleşik Metal-İş ile MESS arasında yürütülecek olan toplu iş sözleşmesi sendikanın örgütlü olduğu 34 işyeri ve işletmede çalışan 12 bin metal işçisini kapsıyor.
Birleşik Metal-İş, toplu iş sözleşmesi hazırlıklarını ilk başlayan sendikalardan biri oldu. Sendikanın yapmış olduğu açıklamaya göre TİS teklif toplantılarını işyeri komiteleri ile Temmuz ayının başında hazırlamaya başladı. Bu süreçte 34 fabrikada yapılan toplantılar ile teklife şekil verildi ve 23 Ağustos 2023 tarihinde yapılan Genel Temsilciler Kurulu ve 24 Ağustos 2023 tarihinde yapılan Başkanlar Kurulu ile teklife son hali verildi.
Teklifin ayrıntıları ise 28 Ağustos 2023 tarihinde yapılan bir basın toplantısıyla kamuoyuyla paylaşıldı.
Birleşik Metal-İş’in yaptığı paylaşıma göre sendikanın ücret zam teklifi 3 aşamadan oluşuyor:
İlk altı ay için;
a) Tamamlama (İblağ)
Brüt saat ücret 65 TL/saat’in altında olan tüm sendika üyelerinin ücretlerinin 65 TL/saat’e iblağ edilmesi(tamamlanması) öngörülmektedir.
b) Kıdem Zammı:
15 yılla sınırlı olmak üzere her kıdem yılına 2,50 TL/saat kıdem zammı öngörülmektedir.
c) Seyyanen zam
Tamamlama ve kıdem zammı uygulandıktan sonra tüm sendika üyesi işçilerin ücretlerine 77 TL/saat ücret zammı yapılması teklifte yer aldı.
Ücret zammı nereye geliyor?
Birleşik Metal-İş Sendikası'nın ücret zammı teklifi tamamlama, kıdem zammı ve seyyanen zamla birlikte yüzde 140,50’ye denk geliyor.
Sendikanın teklifiyle birlikte ortalama bir metal işçisinin ücretinin net 35.064 TL’ye yükselmesi öngörülüyor.
Ücret gruplarına ve kıdem yılına göre yaptığımız tabloya göre ise ücreti asgari ücret düzeyinde olan ve kıdem yılı olmayan bir metal işçisine ücret ve ikramiye dahil en düşük net 17.668 TL artış sağlanıyor.
Teklifte başka neler var?
Diğer 6’şar aylık zam dilimleri ücretlerin enflasyon oranına 8 puan eklenmesiyle bulunacak kadar ücret zammı talebinde yer alıyor.
Sosyal ödeme ve ödeneklerde yüzde 450 artış; sosyal ödeme ve ödeneklerinde diğer 6’şar aylarında ücret zamları oranından arttırılması teklifte yer alıyor.
Ayrıca Birleşik Metal’in teklifinde;
- İşe giriş ücretinin Asgari Ücret + %10 olması
- 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü kadın işçilerin ücretli izinli olması
- 3 Aralık Dünya Engelliler Günü engelli işçilerin ücretli izinli olması
- Fazla çalışma ücretinin %150 olması
- Hafta sonu fazla çalışma ücretinin %200 ve bayram çalışmalarında fazla çalışma ücretinin %300 olması
- Gece zammının %20’ye çıkartılması
- Gelir vergisi dilimlerinin %15’te sabitlenmesi
yer alıyor.
Türk Metal’in teklifi
Türk Metal Sendikası ile MESS arasında yürütülecek olan toplu iş sözleşmesi, sendikanın örgütlü olduğu 209 işyeri ve işletmede çalışan 160 bin metal işçisini kapsıyor.
Türk Metal sendikası, toplu iş sözleşmesi tekliflerini 28-29 Ağustos 2023 tarihinde bölgelerde yapılan Temsilciler Çalıştayı ile şekillendirdi. 31 Ağustos 2023 tarihinde yapılan Başkan Kurulu ile Türk Metal teklife son halini verdi. Türk Metal 4 Eylül 2023 tarihinde web sitesi üzerinden tekliflerini kamuoyu ile paylaştı.
Ücret teklifi
Türk Metal’in teklifi Birleşik Metal-İş’in teklifi gibi 3 aşamadan oluşuyor.
İlk altı ay için;
a) Çekme (iblağ)
65 TL/saat’in altında olan tüm saat ücretlerin 65 TL/saat’e tamamlanması öngörülüyor.
b) Yüzdesel zam:
Çekme yapıldıktan sonra tüm sendika üyesi işçilerin ücretlerine %80 Ücret zammı.
c) Kıdem Zammı
Çekme ve yüzdelik zamdan sonra uygulanmak üzere, 20 yılla sınırlı olmak üzere, her kıdem yılına uygulanmak üzere 3,00 TL kıdem zammı.
Türk Metal’in ücret zammı nereye geliyor?
Türk Metal Sendikası'nın ücret zammı teklifi çekme, yüzde zam ve kıdem zammı ile birlikte yaklaşık yüzde 110,00’a denk geliyor.
Teklifte başka neler var?
Diğer 6’şar aylık zam dilimleri ücretlerin enflasyon oranına 5 puan eklenmesiyle bulunacak kadar ücret zammı talebinde yer alıyor.
Sosyal ödeme ve ödeneklerde %150 artış; sosyal ödeme ve ödeneklerinde ise Enflasyon oranına 10 puan eklenmesi ile bulunacak oran kadar arttırılması teklifte yer alıyor.
Ayrıca Türk Metal’in teklifinde
- Hafta sonu fazla çalışma ücretinin %200 ve bayram çalışmalarında fazla çalışma ücretinin %200 olması
- Gece zammının %20’ye çıkartılması
yer alıyor.
Özçelik-İş’in teklifi
Özçelik-İş Sendikası ile MESS arasında yürütülecek olan toplu iş sözleşmesi, sendikanın örgütlü olduğu 4 işyeri ve işletmede çalışan 2 bin metal işçisini kapsıyor.
Sendika, toplu sözleşme teklifini 5 Eylül 2023 tarihinde internet sitesi üzerinden kamuoyuyla paylaştı.
Özçelik-İş’in teklifini diğer sendikalarda olduğu gibi 3 kademeden oluşturuyor.
a) İyileştirme:
tüm saat ücretlerine 6,00 TL/saat iyileştirme
b) yüzdesel zam:
sendika üyesi işçilerin ücretlerine %80 ücret zammı
c) kıdem zammı
20 yılla sınırlı olmak üzere her kıdem yılı için 3 TL kıdem zammı
teklifte yer aldı.
Teklifte başka neler var?
Diğer 6’şar aylık zam dilimleri ücretlerin enflasyon oranına 5 puan eklenmesi ile bulunacak kadar ücret zammı talebinde yer alıyor.
Sosyal ödeme ve ödeneklerde %150 artış; sosyal ödeme ve ödeneklerinde diğer 6’şar aylarında ücret zamları oranından arttırılması teklifte yer alıyor.
Ayrıca teklifte;
- Hafta içi fazla mesai %100
- Hafta tatili fazla mesai %200
- Tüm resmi bayramlarda fazla mesai %300
yer aldı.
Toplu iş sözleşmesinde geçen dönem ne olmuştu?
Geçen dönem metal iş kolunun en büyük sözleşmesinde Birleşik Metal, Türk Metal ve Özçelik-İş sendikaları tekliflerini Ağustos ayının son haftasında kamuoyu ile paylaşmışlardı. Birleşik Metal-İş’in bir dönem önceki teklifi %30,89 iken Türk Metal Sendikası'nın teklifi ise %29,50 civarındaydı.
2021 yılının Ekim ayının başında başlayan toplu iş sözleşmesi süreci Aralık ayının başında uyuşmazlık aşamasına gelindi.
Birleşik Metal, Türk Metal ve Özçelik-İş sendikalarının MESS ile yürüttükleri toplu iş sözleşmesi süreci 12 Ocak 2022 tarihinde anlaşmayla sona ermişti.
2021-2023 yılını kapsayan toplu iş sözleşmesinde birinci 6 ay için %27,3’lük bir artış sağlanmış diğer 6’şar aylık dönemler için enflasyon oranında artış sağlanmıştı. Sosyal ödeme ve ödeneklerde ise %30 oranında artış sağlanmıştı.
Ek zam talebi
Birleşik Metal-İş 2 Ocak 2023 tarihinde kamuoyuyla paylaştığı teklif doğrultusunda, metal işçilerinin ücretlerinde, alım gücündeki erimenin önüne geçmek, işyerlerinde asgari ücret artışından kaynaklı oluşan ücret dengesizliğini düzenlemek üzere ek zam talebini kamuoyuyla 2 Ocak 2023 tarihinde paylaştı.
Sendika; 31 Aralık 2022 tarihindeki ücretlere, 1 Ocak 2023 tarihinden geçerli olmak üzere, yüzde 20 oranında bir zam yapılmasını, ve sonra 48.04TL/saat (2023 asgari ücreti +%8) altında kalan ücretlerin buraya çekilmesini talep etmişti.
Birleşik Metal-İş, Türk Metal ve Özçelik-İş sendikaları ile metal işverenleri sendikası MESS arasında ek zam görüşmeleri başladı. Yapılan müzakereler sonucunda:
31 Aralık 2022 tarihindeki 48,04 liraya çekildi. Daha sonra, yürürlükteki toplu iş sözleşmesi gereğince, 2023 yılı Mart ayında verilmesi gereken dördüncü dilim ücret zammı, Mart ayını beklemeden, yukarıda belirtilen düzenlemenin ardından yüzde 15 olarak uygulandı. Bu düzenlemeden sonra her kıdem yılı için saat ücretlerine, 10,5 lirayı geçmemek üzere 70 kuruş kıdem zammı yapıldı. Böylece metal işçilerine %34’lük bir ek zam alınmış oldu.
2023-2025 Dönemi Toplu İş Sözleşmesi süreci nasıl ilerleyecek?
Bu dönem toplu iş sözleşmesi Eylül ayının 2. haftasında toplu sözleşme tekliflerinin işveren sendikasına verilmesiyle devam edecek. Teklifler verildikten sonra 30 iş günü içerisinde ilk toplantının yapılması ve 60 günlük toplu sözleşme görüşmesi sürecinin başlaması gerekiyor.
