Çin'de trans bir kadın, rızası olmadan kendisine elektroşok “onarım terapisi” uygulayan bir hastaneye karşı açtığı davayı kazanarak rekor bir tazminat aldı.
Hebei eyaletindeki Qinhuangdao şehrinde yer alan Changli İlçe Halk Mahkemesi, 28 yaşındaki performans sanatçısı Ling’er’e 60 bin yuan (yaklaşık 6.552 Euro) tazminat ödenmesine karar verdi.
The Guardian’da yer alan habere göre, LGBTİ+ aktivistleri, 31 Ekim’de onaylanan bu kararı, Çin’de trans hakları adına önemli bir zafer olarak değerlendirdi.
Ling’er, Çin'de bir transın "onarım terapilerine" karşı yasal mücadelede kazandığı ilk davanın bu olması nedeniyle, kararın LGBTİ+ topluluğu için tıbbi anlaşmazlıklarda haklarını koruma konusunda bir rehber olabileceğini söyledi. Ling’er, Çin’de transların durumunun çok umut verici olmadığını ve topluluğun yeterince korunmadığını vurguladı.
Hastane ve dava süreci
Ling’er, 2021 yılında trans olarak ailesine açıldıktan sonra, 2022 yılı Temmuz ayında Qinhuangdao Şehri Beşinci Hastanesi’ne yatırıldı. Ailesi, Ling’er’in “zihinsel olarak istikrarsız” olduğunu öne sürerek onu “akıl hastanesine” gönderdi.
Hastanede, Ling’er’e "anksiyete bozukluğu ve uyumsuz cinsel yönelim" teşhisi konuldu. Ancak sorun olarak tanımlanan onun cinsiyet kimliğiydi. Ling’er, 97 gün boyunca burada tutuldu ve yedi seans elektroşok uygulamasına maruz kaldı.
Ling’er, bu tedavilerin ciddi sağlık sorunlarına neden olduğunu belirterek, söz konusu müdahalelere rızası olmadan maruz kaldığını söyledi.
Hukukçulara göre davanın, Çin'in ruh sağlığı yasasında yurttaşların yalnızca kendilerine ya da başkalarına zarar verme riski taşıması durumunda zorla tedavi edilebileceği belirtilen bir bağlamda sonuçlanması dikkat çekici.
2017’de Çin’in Henan eyaletinde de eşcinsel bir erkek, benzer bir davada 5 bin yuan tazminat almıştı. Ancak bu tür yasal mücadeleler hâlâ nadir olarak görülüyor. Çin'de onarım terapileri, gri bir hukuki alan içinde faaliyet göstermeye devam ediyor.
Onarım terapisi hakkında
Onarım terapisi, genellikle cinsel yönelim veya cinsiyet kimliğiyle ilgili özellikleri değiştirmeyi amaçlayan bir dizi terapötik uygulamayı ifade ediyor. Bu müdahale "gey düzeltme terapisi" veya "eşcinsel tedavi" adlarıyla da biliniyor.
Müdahaleler genelde, kişilerin cinsel yönelimlerini ya da cinsiyet kimliklerini toplumsal normlara veya geleneksel kimlik anlayışlarına uyacak şekilde değiştirmeyi amaçlıyor. Ancak bu terapilerin bilimsel herhangi temeli yok ve işkenceye varan uygulamaları da kapsadığı için pek çok ülkede yasak.
Dünya çapında birçok sağlık örgütü "onarım terapilerini" reddediyor ve bu tür uygulamaların LGBTİ+’lara ciddi fiziksel ve psikolojik zararlar verdiğini vurguluyor.
