Sakarya'nın kültür ve sanat alanındaki değerlerinden olan yazar ve hikâyeci Necati Mert, 79 yaşında hayata veda etti.
Adapazarı'nda 1945 yılında dünyaya gelen Necati Mert, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü (1968) mezunu. Adapazarı Lisesi ve Ali Dilmen Lisesi'nde (1968-73 ve 1979-80) öğretmenlik yaptı. Daha sonra çalışmalarını aynı kentte kitabevi işletmeciliği yaparak sürdürdü.
İlk öyküsü “Mustafa’nın Karesi”, Yansıma dergisinde (Temmuz 1972) yer almıştı. Sonraki yıllarda hikâye, eleştiri ve denemeleri Yansıma (1972-75), Sanat ve Toplum (1978), Sosyalist Kültür Ansiklopedisi (1980), Adapazarı (mahalli gazete, 1982), Yazko Somut (1983-84), Yaba - Öykü (1984), Karşı Edebiyat (1987-91), Yeni Biçem, Düşlem, Düşler-Öyküler, Üçüncü Öyküler, Bilgi, Hece, Kırklar, Heceöykü dergi, gazete ve ansiklopedilerinde çıktı. Bir süre E dergisindeki “Öykü Noktası” başlıklı köşesinde öykü kuramına ilişkin genç öykücülere yönelik yazılar yazdı (1999-2003). Çarksuyu adlı aylık siyasi haber-yorum, araştırma ve reklam gazetesi çıkardı (1996). Burada ve kentinin yayın organlarından Adapazarı (1982), Sakarya Ekonomi (1993) ve Yeni Sakarya’da (2002-) köşe yazarlığı yaptı. Çarksuyu Yayınevini kurdu. Nedim Gürsel’in hikâyeleri üzerine yazdığı Sevgilim İstanbul adlı yazısıyla 1986-87 Abdi İpekçi Sanat Yarışmasında eleştiri dalında mansiyon kazandı. Bir Yaprağın Düşüşüyle adlı öyküsüyle 1990 yılında THK Hikâye Yarışmasında Birincilik Ödülünü aldı. Türkiye Yazarlar Sendikası yönetim kurulu üyeliğinde bulundu (1996-98). Türkiye Yazarlar Sendikası, PEN Yazarlar Derneği ve Edebiyatçılar Derneği üyesidir.
“Necati Mert her şeyden önce bir öykü yazarıdır. Kendine özgü bir kurgu içinde tiplemeleri bazen hiç sezdirmeden, bazen de kalın çizgilerle gözümüzün önüne ayrıntılı birer resim gibi sergilerken, ipek tellerinden oluşan ipleri elinden hiç bırakmıyorsa da her şeyin onda başlayıp bittiğini hiç hissetmiyorsunuz.” (Faik Baysal)
“Necati Mert’in öyküleri kısacık. O kısalık içerisindeyse, görmeden geçtiğimiz dünyalar gizli. Mert, öyküleriyle adeta, ‘bakmayın hep belirli bir kesimin yaşadıkları anlatılıyor, oysa herkesin bir hikâyesi var,’ diyor. Toplumsal değişim herkesi etkiliyor, gündelik konuşmalarda bu herkesin dilinde, ama yazın dünyasında bir zamanlar Sait Faik’in, Orhan Kemal’in yaptığını yapanlar çok az. Mert’in kitabındaysa, Sait Faik’in ‘Mercan Usta’sı, örneğin, sanatının yok oluşuyla da olsa, bize görünüveriyor. Gönüller Küçüldü’de gündelik hayatı yansıtan öykülerin ayrıntılarındaki konu çeşitliliği çok dikkat çekici, başka yazarların öykülerinde rastlanmayan ayrıntılar var… Kitaptaki öykülerde, Mert’in iki saniyelik bir konuşma içerisine koca bir dünyayı sığdırmayı nasıl başardığını da görüyoruz. Toplumsal hayattaki değişimi, belki bozulmayı, ahlanıp vahlanan bir geçmişe özlem duygusuyla değil, insanların dünyasında yarattıkları küçük değişimleri şöyle bir anlatarak vermeyi seçmiş Mert; bu değişim ve bozulmaya direnen insani duyarlıkları da unutmadan...” (Behçet Çelik)
ESERLERİ:
ÖYKÜ: Gramofonlar Radyolar Teypler (1979), Minnacık Bir Uçurum (1994), Geceye Uçurulan Güvercinler (1996), Gönüller Küçüldü (2002).
MASAL: Bir Bir Değilken (1979), Hindinin Biri (masal-öykü, 1980).
DENEME: Paytonun F’si (1995), Kapıdan İçeri Girmek (1997), Öykü Yazmak (2006).
OYUN: Büyük Düğün (1998).
İNCELEME: Ömer Seyfettin: İslâmcı Milliyetçi ve Modernist Bir Yazar (2004).
HAKKINDA: Seyit Kemal Karaalioğlu / Resimli Türk Edebiyatçılar Sözlüğü (2. bas. 1982), Yurt Ansiklopedisi (c. VIII, 1982-83), Adnan Özer / Minnacık Bir Uçurum (Düşler, Ocak 1995), Faik Baysal / Taşranın Ayak Sesleri (Cumhuriyet Kitap, 10.10.1996), Nalan Barbarosoğlu / Geceye Uçurulan Güvercinler (Adam Öykü, Mart-Nisan 1997), Geceye Uçurulan Güvercinler (Hece, Ocak 1997), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), TBE Ansiklopedisi (2001), Behçet Çelik / Gönüller Küçüldü (Virgül, Eylül 2002), Cemile Sümeyra (Heceöykü, Şubat-Mart 2005).
