Cumhuriyet Halk Partisi 31 Mart yerel seçim başarısını 2028 yılında yapılacak genel seçimle iktidara taşımayı hedefliyor. Bunun için de kazanılan belediyelerdeki başarı hikayesi büyük önem taşıyor. Uygulamada risk istemeyen CHP iki ayaklı bir süreç yürütecek. Planlamaya göre bir yandan CHP Genel Merkezi “eğitim, danışma ve denetleme birimleri”yle belediyeleri takip edecek, diğer yandan İstanbul Planlama Ajansı modeli diğer belediyelere yaygınlaştırılacak. Haziran ayı başında CHP’li belediyelerin çoğunluğu ile el değiştirecek Türkiye Belediyeler Birliği yönetimi olanakları ile de belediyelerin çalışmalarına katkı sunulacak.
Yüksek Seçim Kurulu’nun açıkladığı 31 Mart 2024 yerel seçim kesin sonuçlarına göre CHP 14 büyükşehir, 21 il, 314 ilçe, 60 belde olmak üzere toplam 409 belediye başkanlığı kazandı. İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Antalya, Mersin, Aydın, Muğla, Eskişehir belediyelerine Bursa, Balıkesir, Manisa ve Denizli gibi yeni güçlü belediyeler ekleyen CHP neredeyse nüfusun üçte ikisine hizmet sunma imkanı elde etti.
Ancak seçimde elde edilen bu başarının ardından CHP’li belediyelerin yapacağı projeler değil yapılan atamalar tartışma konusu oldu. İstanbul Ataşehir’den Eskişehir Odunpazarı’na, İstanbul Sarıyer Belediyesi’nden Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne birçok belediyede yapılan yakın akraba atamaları kamuoyunda tepkilere yol açtı. Bunun üzerine CHP Genel Merkezi de tartışmalı atamalara müdahale ederek, geri alınmasını sağladı.
Öyle ki bu durum Meclis’te de gündem oldu. AK Parti Grup Başkanvekili Leyla Şahin Usta basına yansıyan bazı atamaları örnek göstererek, “'Aile belediyeciliği' kavramı diye yeni bir kavram gelişti” dedi. İddiaların birçoğunun gerçeği yansıtmadığını söyleyen CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın ise bunların olmaması için CHP’nin bir denetleme birimi kurduğunu anlattı, “Hiç eksik yapılmıyor demiyorum. Eksik gedik olursa, yanlış olursa parti genel merkezi bunu takip ediyor ve geri aldırıyor” dedi.
Gazete Duvar'dan Nergis Demirkaya'nın haberine göre,Günaydın’ın işaret ettiği denetleme birimi CHP Genel Merkezi'nde, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi'nin önceki başkanı Yılmaz Büyükerşen’in başında olduğu Yerel Yönetimler Eşgüdüm, Denetim ve Eğitim Birimi. Daha önce devlet kurumlarında görev almış Sayıştay denetçileri ve mülkiye müfettişlerinin de yer aldığı yapı içinde ayrı ayrı hizmet verecek “Eğitim, danışma ve denetleme” birimleri faaliyetine başladı. Belediyelere gönderilen yazıda belediyeleri belli bir standardın üzerinde tutmak için merkezi denetim yapılacağı uyarısında bulunuldu, üst düzey atamalarda Yerel Yönetimlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcılığına danışılması istendi.
Denetim sertleşecek: Belediye başkanları feodal ağa değil
Edinilen bilgiye göre bu uyarı ve bilgilendirme yazısına karşın istenen sonuç alınamadı. Bu nedenle yapılan uyarı yeni bir genel merkez yazısıyla sertleştirilecek, denetim daha da sıkılaştırılacak. Bu konuda tavizsiz bir tutum içinde olacaklarını kaydeden yöneticilere göre hiçbir belediye başkanı “Ben canımın istediği gibi yönetirim, istediğim atamayı yaparım” diyemeyecek. Akraba atamalarına kesinlikle izin verilmeyecek. Tartışmalı atamalara müdahale edilecek, geri alınması sağlanacak.
CHP’li bir yönetici yürütülecek çalışmayla ilgili, “Belediye başkanları feodal ağa değil. Güçlü bir genel merkez var. Bunlar yakın takipte olacak. Bizi bunun yıpratmasına izin vermeyeceğiz” dedi.
İPA Marmara, Trakya belediyelerine de katkı sunacak
CHP’nin kazandığı belediyelerde tek sorun atamalar değil. CHP’li yöneticiler yeni kazanılan belediyeler açısından know-how (teknik bilgi) açığı olduğuna dikkat çekerek bu açığın da İstanbul Planlama Ajansı (İPA) örneğinde olduğu gibi benzer kurumsal yapılarak oluşturularak giderileceğini söyledi.
İPA “kentin bilimsel çalışmalar ışığında, farklı disiplinlerden uzman, akademisyenlerin katkıları ve İstanbulluların katılımıyla planlanması için” çalışmalar yürütmek üzere 2020 yılında kuruldu. “Bir ortak akıl mekanizması” olarak tarif edilen İPA kısa, orta ve uzun vadeli strateji ve politika önerileri geliştiriyor, güncel nitel ve nicel veriler üretiyor. Ciddi bir uzman kadrosu bulunan ve önemli çalışmalara imza atan İPA’nın yeni dönemde İstanbul belediyelerinin yanı sıra Marmara ve Trakya belediyelerine de danışma hizmeti vermesi planlanıyor.
İPA’nın ardından EPA geliyor
CHP’nin Ege Bölgesi’nde de çok sayıda belediyesi bulunuyor. İPA’nın ardından Ege Bölgesi'ndeki belediyeler için de Ege Planlama Ajansı’nın (EPA) kurulacağı kaydediliyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi bünyesinde kurulması beklenen EPA’nın da bölgedeki belediyeler için İPA gibi hizmetler üretmesi hedefleniyor. Parti yöneticileri iyi örnek ve çalışmaların genel merkezdeki birimler tarafından diğer bölgelerdeki belediyelerle de paylaşacağını kaydediyor.
Türkiye Belediyeler Birliği Başkanı İmamoğlu olacak
CHP’nin yeni dönemde yerel yönetim politikalarını hayata geçirirken avantajlarından biri de 31 Mart yerel seçim sonuçlarına göre yönetimi yenilenecek olan Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) olacak. Belediyelerden kesilen önemli bir bütçeyi yöneten yarı kamu kurumu niteliğindeki Birlik’te haziran ayı başında yapılacak genel kurulda yeni başkan, 14 encümen ve diğer kurullar belirlenecek. Tüm belediyelerin güçleri oranında temsil edildiği Birlik’in yeni başkanı 31 Mart seçim sonuçlarına göre CHP’li bir belediye başkanı olacak.
Ankara kulislerinde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun da, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın da Türkiye Belediyeler Birliği Başkanlığı'nı istediği konuşuluyordu. Parti yöneticileri TBB’nin geçmiş yönetimlerini hatırlatarak nüfus ve kaynak açısından en büyük belediyenin, delege gücüne de dayanarak başkanlığı aldığını, bu temayülün değişmeyeceğini kaydediyor. Bu durumda Türkiye Belediyeler Birliği’nin başkanlığına İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun seçilmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Adil yönetim sergilenecek, birlik imkanları ile iyi uygulamalar yaygınlaşacak
TBB’nin son dönem yönetimi “partizan uygulamalar” nedeniyle eleştirilmişti. CHP’li yetkililer, yeni birlik başkanının CHP’li olacağını ancak tüm siyasi partilerin güçleri oranında temsil edileceğini, kaynağın da adil bir şekilde dağıtılacağını kaydederek, “Bu bizim ilke kararımız” dedi.
CHP’li yetkililere göre Türkiye Belediyeler Birliği CHP’nin başarılı belediye uygulamalarını ülke geneline yaymak için de imkanlar barındırıyor. Birlik’in eğitim, danışma, destek, dayanışma için kullandığı mekanizmaların daha işler hale getirileceği, bu imkanların iyi örneklerin, modellerin yaygınlaşması için kullanılacağı kaydediliyor.
Uluslararası kredi imkanları zorlanacak
Önceki İstanbul Belediye Başkanlarından AK Partili Kadir Topbaş, Türkiye Belediyeler Birliği Başkanlığı'nın ardından Dünya Belediyeler Birliği Başkanlığı'na seçilmişti. İmamoğlu’nun TBB Başkanı olmasının ardından Avrupa ya da dünya belediyeler birliği başkanlığının da yolunun açılacağına dikkat çeken parti yöneticileri, “Bu, yeni dönemde CHP’nin dış politikadaki aktif rolünü de yerel yönetimler üzerinden sürdürme imkanı sağlar. Ayrıca Avrupa Birliği, Dünya Bankası başta olmak üzere çeşitli uluslararası kuruluşlardan yatırım amaçlı kredi imkanlarının da artmasına yol açar” değerlendirmesi yaptı.
