İSİG Meclisi, 2024 yılında en az 1897 işçinin, her gün en az 5 işçinin iş cinayetlerinde yaşamını yitirdiğini açıkladı.
İSİG'in açıklamasına göre, yüzde 70’ini ulusal basından; yüzde 30’unu ise işçilerin mesai arkadaşları, aileleri, iş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri, sendikalar ve yerel basından öğrendiğimiz bilgilere dayanarak tespit ettiğimiz kadarıyla 2024 yılında en az 1897, her gün “en az” 5 işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybetti.
Açıklamada, 2024 yılı istatistiklerine ilişkin şunlar kaydedildi:
2024 yılında iş cinayetlerinin aylara göre dağılımı şöyle:
Ocak ayında en az 164 işçi,
Şubat ayında en az 152 işçi,
Mart ayında en az 125 işçi,
Nisan ayında en az 165 işçi,
Mayıs ayında en az 141 işçi,
Haziran ayında en az 139 işçi,
Temmuz ayında en az 149 işçi,
Ağustos ayında en az 192 işçi,
Eylül ayında en az 161 işçi,
Ekim ayında en az 168 işçi,
Kasım ayında en az 173 işçi,
Aralık ayında en az 168 işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybetti…
Bu noktada 2024 yılında meydana gelen “en az 5 işçinin öldüğü” toplu iş cinayetlerini hatırlatalım:
• 30 Ocak’ta, İzmir Dikili’de gece sularında ‘Oğuz İrgit’ adlı balıkçı teknesinin şiddetli rüzgârda alabora olması sonucu 5 balıkçı boğularak hayatını kaybetti.
• 13 Şubat’ta, Erzincan İliç’te Anagold Madencilik'e ait Çöpler Altın Madeni'nde 10 milyon ton siyanürlü toprağın 800 metre kayması sonucu 9 maden işçisi göçük altında kalarak hayatını kaybetti.
• 15 Şubat’ta, Marmara Denizi İmralı Adası açıklarında sabah sularında fırtına nedeniyle mermer tozu yüklü kargo gemisi Batuhan A’nın batması sonucu 6 gemi işçisi hayatını kaybetti.
• 2 Nisan’da, İstanbul Beşiktaş Gayrettepe’de Masquerade Club'da tadilat yapılırken çıkan yangında 29 işçi (20’si inşaat 9’u gece kulübü işçisi) zehirlenerek hayatını kaybetti.
• 15 Eylül’de, Sakarya Hendek’te Oba Makarna Fabrikası’nın un ve irmik değirmen ünitesinde meydana gelen toz patlaması sonucu (olay anında ve sonrasında hastanede) 5 işçi hayatını kaybetti.
• 24 Aralık’ta, Balıkesir Karesi’de ZSR Patlayıcı Sanayi A.Ş. Fabrikası'nın kapsül üretimi yapılan bölümünde meydana gelen patlama sonucu 11 metal işçisi hayatını kaybetti.
NEDEN İŞ KAZASI DEĞİL DE İŞ CİNAYETİ?
İSİG Meclisi, iş kazası yerine iş cinayeti kavramını kullandıklarını da şöyle açıkladı:
Öncelikle şunu belirtelim. İSİG Meclisi olarak “iş cinayeti” kavramını biz icat etmedik. Bu kavram 50 yıldan beridir kullanılmakta ve sınıf hareketinin durumunu, pozisyonunu da belirtmektedir.
• İş kazaları; patronların maliyet hesabı yapıp gerekli önlemleri (ortam, ekipman vd) almamaları, yani karlarını işçinin hayatının önüne koymaları yüzünden İş Cinayetidir.
• İş kazaları; patronların üç işçinin yapabileceği işi daha az ücret vermek için iki işçiye yaptırmaları yüzünden İş Cinayetidir.
• İş kazaları; işçilerin günde en fazla 8 saat çalışması gerekirken patronlar tarafından 12 saat çalıştırılması, bu çalışma sisteminin günlerce sürdürülmesi ve normalleştirilmesi yüzünden İş Cinayetidir.
• İş kazaları; patronların işçilere düşük ücret vermesi ve bu yüzden işçilerin gıda, ulaşım ve barınma gibi en temel ihtiyaçlarını karşılayamadığı için İş Cinayetidir.
• İş kazaları; patronlar ve devletin işçilerin temel yasal haklarını bile yok sayması, sendikal örgütlenmenin engellenmesi, grevlerin ertelenmesi, 1 Mayısların yasaklanması, işçilerin haklarını savundukları için işten atılması ve korunma mekanizmalarının olmaması nedeniyle İş Cinayetidir.
Neden “en az” vurgusunu yapıyoruz?
İSİG Meclisi olarak bizler, kısıtlı imkânlarımızla derlediğimiz iş cinayetleri raporlarında işçi ölümlerinin bir kısmına ulaşarak kayıt altına alabiliyoruz. Yukarıda da belirttiğimiz gibi 2024 yılında kayıt altına aldığımız 10 iş cinayetinden 7’sini ulusal basından 3’ünü ise bize ulaşan bildirimler sayesinde öğrendik. Oysa iş cinayetlerinin daha fazla olduğunu kurumsal mücadeleye başladığımız son 14 yıldır belirtiyoruz ve bu yüzden “en az” vurgusunu yapıyoruz.
Bu noktada Ekim-Kasım-Aralık aylarında İstanbul, Kocaeli, Sakarya ve Gebze’de etkinlikler düzenleyerek SGK İş Kazası İstatistikleri ile bazı karşılaştırmalar yaptık. Bu noktada;
• Raporlarımızda SGK’ya göre daha az sanayi ve inşaat işçisi ile 50 yaş üstü işçi ölüm bilgisine ulaşabiliyoruz.
• Raporlarımızda SGK’ya göre daha çok 4-b’li; kadın, çocuk, göçmen işçi; tarım, sağlık, genel işler vd. işçi ölüm bilgisi kayıt altına alıyoruz.
• SGK’ya göre işçi ölümlerini sigorta veya hukuksal bağlamdan daha geniş bir biçimde değerlendiriyoruz.
Bu ve benzer birçok belirleyeni düşündüğümüzde iş cinayetleri bilinenin ve şu an raporda açıkladığımız ölümlerin çok daha fazla üzerindedir. Bir de görülmeyen, saklanan bir gerçek olan meslek hastalığı ölümlerini eklememiz gerektiğini unutmayalım.
